Gần hai năm làm việc ở một start-up và là một trong những thành viên sáng lập (co-founding member) chi nhánh Việt Nam của công ty, mình đã được học và trải nghiệm nhiều hơn tất thảy những gì mình trông đợi. Và mình quyết định, trong một tối Chủ Nhật hiếm hoi được thảnh thơi, rằng đã đến lúc ngồi xuống và ghi lại đôi điều mình học được để chia sẻ với mọi người.
1. Do it now
Công ty mình được cái không có nhiều châm ngôn mang tính vĩ mô và trừu tượng, chỉ có đúng một câu là Do It Now – làm ngay và luôn. Đặc tính của các công ty khởi nghiệp nói chung và ở công ty mình nói riêng là mọi thứ phát triển và thay đổi rất nhanh (có khi tính theo giờ hay ngày) nên việc bắt tay vào làm với những gì hiện có và vừa làm vừa học, sửa, cải thiện là một hướng đi thực tế hơn tất thảy. Hơn thế, bộ máy của các công ty khởi nghiệp cũng chưa có nhiều phòng ban và quy trình nên việc trình duyệt cũng không quá phức tạp như các công ty hay tập đoàn lớn. Vì thế nên việc ý tưởng hay đề xuất của mình được duyệt và cấp ngân sách trong một nốt nhạc là điều hoàn toàn có thể xảy ra, thay vì phải đợi hàng tuần hay hàng tháng.
Kết quả là sau gần hai năm làm việc ở công ty, mình từ một đứa chuộng lên kế hoạch và sắp xếp mọi thứ đâu vào đấy rồi mới bắt tay vào triển khai đã dần học được cách ứng biến linh hoạt trong mọi tình huống. Đồng thời, mình cũng ngộ ra rằng không phải lúc nào chuẩn bị xong xuôi hết rồi mới làm cũng là điều tốt; đôi khi cái mình cần là cứ làm đã, đi được bước đầu tiên rồi liên tục hoàn thiện và cố gắng trên chính chặng đường đó sau.
2. Hơn bất kỳ điều gì, teamwork là quan trọng nhất
Mình luôn tin rằng tài nguyên lớn nhất của mỗi công ty chính là con người, và điều đó có lẽ càng đúng hơn trong những công ty khởi nghiệp. Team ở Việt Nam của mình ban đầu có vỏn vẹn bốn người, và công việc những ngày đầu của mình không có gì khác ngoài việc tìm mua sách và nhập tay lại tất cả hóa đơn mua sách mà đồng nghiệp mang về. Mình làm việc đó cần mẫn suốt ba tháng, và khi kết thúc kỳ thử việc mình vẫn chọn ở lại – tất nhiên không phải vì mình thích làm công việc mua bán và nhập liệu, mà vì mình nhìn được đó chỉ là bước đầu tiên trong hành trình phát triển cả một dự án dài hơi. Trong thời gian làm việc cũng có không ít lần mình bị mông lung về hướng đi của dự án hay cảm thấy nản sau khi thử và thất bại vô số lần trong một khoảng thời gian ngắn, nhưng nhờ có đồng nghiệp luôn hỗ trợ kịp thời mà mình vượt qua được những thử thách ấy.
Tin tưởng vào đồng nghiệp và dự án đã giúp mình vượt qua giai đoạn đầu có vẻ tẻ nhạt và buồn chán để tiếp bước đến thời kỳ phát triển vượt bậc của công ty với những cột mốc thành tích mà mình của ba tháng đầu sẽ không thể nào hình dung được.
3. Một trải nghiệm đầy tính phiêu lưu
Vì đơn giản mình không biết có gì đang đợi chờ bản thân vào ngày mai. Mình từng trải qua những thời điểm mà mỗi ngày đến công ty là họp bàn về một mô hình kinh doanh (business model) khác nhau cho dự án mới, và lúc ấy mình đã nửa đùa nửa thật với đồng nghiệp rằng kiểu này chắc có ốm cũng không dám nghỉ, vì lỡ mất một ngày thôi hôm sau đến có lẽ đã chẳng hiểu gì về dự án nữa rồi. Có thể không phải start-up nào cũng có tốc độ thay đổi và phát triển chóng mặt như công ty mình, nhưng khi xác định làm cho một công ty khởi nghiệp bạn cần làm tâm lý cho bản thân rằng sẽ luôn có những sự thay đổi và linh hoạt trong mô hình, cấu trúc, hướng đi của công ty mà mình cần thích nghi nhanh và bắt kịp.
Chính nhờ những trải nghiệm như vậy mà giờ đây khả năng thích ứng với thay đổi của mình đã được cải thiện hơn rất nhiều, và mình cũng tự tạo được tâm thế chủ động hơn trước mỗi sự thay đổi cả trong công việc lẫn cuộc sống cá nhân.
4. Bạn có thể học được mọi thứ, nếu muốn và chịu khó
Sau gần hai năm làm việc ở công ty, mình giờ đây đã nắm được những phần cơ bản nhất của gần như tất cả các ban ngành trong bộ máy vận hành từ Marketing, Sales cho đến Chăm sóc khách hàng, hay thậm chí cả những mảng đòi hỏi chuyên môn cao như thiết kế và lập trình website. Một phần lý do chủ yếu đến từ việc công ty luôn phát triển nhanh hơn so với tốc độ tuyển người, nên mình gần như lúc nào cũng sẽ kiêm một lúc từ hai đến ba vị trí và phần công việc khác nhau. Ngoài ra tính mình cũng thích mò mẫm học hỏi mấy thứ mới nên thành ra lại như cá gặp nước, tận dụng cơ hội để trau dồi thêm vài phần kỹ năng cơ bản mà mình tin không ít thì nhiều cũng sẽ giúp mình trong những công việc sau này.
Theo mình đây vừa là cơ hội đồng thời cũng là thách thức lớn nhất khi làm trong một start-up bởi nó đòi hỏi không chỉ khả năng thích ứng và học hỏi nhanh mà còn là việc mình dám bước ra khỏi vùng an toàn để dấn thân vào những thứ mình chưa biết. Đổi lại thì mình sẽ trang bị được cho bản thân những bộ kỹ năng đa dạng, đồng thời trong quá trình học hỏi mình cũng sẽ dễ nhận ra được đâu là mảng công việc hay kỹ năng mình đam mê hơn cả và xác định được hướng phát triển tương lai cho bản thân tốt hơn nữa.
5. Sẽ cần đánh đổi (rất nhiều)
Làm việc trong một công ty khởi nghiệp không chỉ toàn màu hồng, cho dù công ty đó có nguồn vốn ổn định hay đầy ắp các ưu đãi cho nhân viên đi chăng nữa. Bạn cần xác định rằng vào những giai đoạn cao điểm sẽ không còn chút thời gian nào cho cuộc sống cá nhân, việc tập trung phát triển chuyên sâu chỉ một mảng kỹ năng nhất định là rất khó khi công ty còn đang thiếu người và mảng việc bạn thích chưa phải là điểm trọng tâm cần chú ý vào lúc đó, định hướng và sản phẩm của công ty liên tục thay đổi sẽ dễ khiến bạn bị ngợp và hụt hơi trên hành trình, vv.
Quay lại thời điểm công ty bắt đầu triển khai dự án mới cho đến lúc mọi hoạt động bước đầu đi vào ổn định, mình dành trung bình 9-10 tiếng mỗi ngày ở văn phòng và sau khi về nhà lại mở máy làm tiếp, work from home cả hai ngày cuối tuần, thời gian rảnh ít ỏi còn lại mình chỉ có ngủ vì mệt quá. Mình sinh hoạt như vậy hơn nửa năm, và ngoài việc không có đủ thời gian nạp lại năng lượng và làm những hoạt động cá nhân như đọc sách, viết blog thì mình còn bị burn out vào giai đoạn cuối do đã liên tục làm việc không điều độ trong một thời gian dài.
Làm việc trong một start-up là một trải nghiệm với đa dạng cung bậc cảm xúc mà nếu được chọn lại chắc chắn mình sẽ không thay đổi quyết định, bởi dù có những khó khăn, vất vả hay mông lung về mọi thứ mình đang làm, thì mình vẫn có những người đồng nghiệp tốt và một niềm tin rằng mọi thứ rồi sẽ ổn, chỉ cần mình kiên trì nỗ lực và cố gắng. Nhìn lại chặng đường gần hai năm, mình tự thấy bản thân cũng bớt ngờ nghệch và có giá trị hơn cho xã hội :D, và sẽ cố gắng tiếp tục giữ vững tinh thần khởi nghiệp như bây giờ ở những chặng đường sự nghiệp tiếp theo.
Van Writes This 
Leave a Reply